“Niets van dit alles”: non-religie in Vlaanderen
UCSIA-Tertio studiedag
‘None’ is de sociologische term voor mensen die zich tot geen enkele religie bekennen. Het is een steeds groeiende groep. In januari dit jaar berichtte het Amerikaanse onderzoekscentrum PEW dat mensen zonder religieuze affiliatie met 28 procent ondertussen de grootste groep zijn in de VS. Het aantal mensen dat op surveys ‘none’ aankruist bij het vakje religie, is de afgelopen vijftien jaar pijlsnel gestegen en op korte tijd bijna verdubbeld. Het is extra opmerkelijk dat de cijfers voor nones in de VS zo hoog zijn, want dat land is in de godsdienstsociologie altijd als de grote uitzondering gezien op de seculariseringstheorie.
In Europa wordt al langer onderzoek gedaan naar dit fenomeen, voornamelijk door de Britse sociologe Linda Woodhead. Ook in het Verenigd Koninkrijk zijn christenen niet langer de grootste groep, maar de nones. Woodhead stelt dat ‘no religion’ de nieuwe norm is en dat er een stille religieuze uittocht heeft plaatsgevonden. Over het algemeen geldt: hoe jonger je bent, hoe groter de kans dat je een none bent.
Maar wie zijn die nones? Staan ze volledig onverschillig tegenover religieuze of levensbeschouwelijke thema’s? Die vraag is niet eenduidig te beantwoorden en godsdienstwetenschappers verschillen van mening. Ze zijn het er wel over eens dat de groep niet per se atheïstisch of antireligieus is: slechts een kleine minderheid van de nones staat vijandig tegenover religie. Verder zijn ze kritisch tegenover religieuze autoriteit en instituties.
Experten Peter Jonkers (Tilburg University) en Sofia Nikitaki (KU Leuven) nemen de nones en hun overtuigingen onder de loep en onderzoeken wat dit impliceert voor de plaats van religie in de hedendaagse samenleving. Ondersteunen nones de seculariseringstheorie of is er een andere evolutie gaande?
Vervolgens worden de inzichten over de nones getoetst aan de onderwijscontext. Auteur en leerkracht niet-confessionele zedenleer Sander Herremans (GO! Atheneum Arthur Vanderpoorten Lier) en inspecteur-adviseurs Hakim Marmouri (Centrum Islamonderwijs) en Carolien Milis (Aarstbisdom Mechelen-Brussel & bisdom Gent) bespreken welke uitdagingen de nones stellen voor het onderwijs van levensbeschouwelijke vakken in Vlaanderen.
Wanneer?
6 november 2024
13.30 – 17.00 uur
Waar?
UCSIA
Manresazaal
Koningstraat 2, 2000 Antwerpen
Inschrijven
Het inschrijvingsgeld bedraagt 30 euro.
Gratis deelname voor studenten.
Online inschrijven kan tot 31 oktober 2024.
Programma
13.00 uur
13.30 uur
Welkom door UCSIA & Tertio
13.45 uur
“Mijn leven is zinloos, maar ik heb er zin in” – Peter Jonkers (Tilburg University)
Deze lezing linkt de kwantitatieve gegevens over nones in Europa aan de cultuurhistorische factoren die onze hedendaagse samenleving kenmerken en besluit met de vraag naar hoe de nones tegemoet te treden vanuit een christelijk perspectief.
14.30 uur
Niet-religieuze diversiteit in Europa: Een cross-culturele studie van ‘religious nones’ in Vlaanderen, Griekenland en Noorwegen – Sofia Nikitaki (KU Leuven)
In het Engels, vertaling wordt voorzien
Deze lezing presenteert de bevindingen van een kwalitatief, empirisch doctoraatsonderzoek naar niet-religieuze individuen uit drie verschillende Europese landen: België (Vlaanderen), Noorwegen en Griekenland. Het onderzoek bestudeert hun wereldbeelden, hun persoonlijke geschiedenissen en hun ontmoetingen met (niet-)religie in hun dagelijks leven. Daarnaast toont het hoe nones omgaan met concepten zoals spiritualiteit, religie, God en een hogere macht.
15.15 uur
Q&A
15.45 uur
Koffiepauze
16.15 uur
Nones: een uitdaging voor de levensbeschouwelijke vakken?
Panelgesprek
- Sander Herremans, auteur van De gelovige atheïst (2023) en leerkracht niet-confessionele zedenleer, GO! Atheneum Arthur Vanderpoorten Lier
- Hakim Marmouri, inspecteur-adviseur islamonderwijs, Centrum Islamonderwijs
- Carolien Milis, inspecteur-adviseur rooms-katholieke godsdienst, aartsbisdom Mechelen-Brussel & bisdom Gent
onder leiding van Johan Van der Vloet, hoofdredacteur Tertio
17.00 uur
Receptie
Sprekers
Sofia Nikitaki
KU Leuven
Sofia Nikitaki is postdoctoraal onderzoeker aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van KU Leuven, waar ze lid is van de onderzoekseenheid Pastorale en Empirische Theologie. Ze behaalde een bachelordiploma Sociale Theologie aan de Nationale en Kapodistriaanse Universiteit van Athene, evenals twee masterdiploma’s en een doctoraat aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen van KU Leuven. Voor haar doctoraatsonderzoek onderzocht Sofia niet-religie in verschillende Europese landen, namelijk België, Griekenland, Noorwegen. Nu onderzoekt zij als junior postdoctorale onderzoeker van het FWO hoe gezinnen met een religieuze en een niet-religieuze partner hun kinderen opvoeden, omgaan met wereld-beschouwelijke dialoog en beslissingen nemen over (niet-)religie binnen hun gezinsstructuren. Naast haar onderzoek is Sofia lid van de Secular Studies Association Brussels en sinds 2019 vice-secretaris van de European Society for Women in Theological Research (ESWTR). Verder houdt ze zich bezig met (street)art, waar ze bekend is onder het alias Guilt-free OCD.
Peter Jonkers
Tilburg University
Peter Jonkers is emeritus hoogleraar filosofie aan de School of Theology van Tilburg University (NL). Hij publiceert over religie in de publieke ruimte, religieuze waarheid, tolerantie en wijsheid. Enkele van zijn recente publicaties zijn Philosophy and Wisdom (2020), Religion als Grund von Übel (2021), Can Reciprocity be the Principle of a Global Ethics? (2022), ‘My Life is Absolutely Meaningless but I Like It!’ Responding to the Nonbelievers from a Christian Perspective (2024).
Sander Herremans
GO! Atheneum Arthur Vanderpoorten Lier
Sander Herremans studeerde sociale en culturele antropologie. Hij werkte met vluchtelingen en kortgeschoolde jongeren, en gaf daarna vormingen rond interlevensbeschouwelijke thema’s bij Motief vzw. Sinds enkele jaren is hij leraar geschiedenis en niet-confessionele zedenleer in het secundair onderwijs. In 2023 schreef hij het boek De gelovige atheïst, waarin hij een atheïsme bepleit dat de waarde en wijsheid van religies alle eer aandoet: “Er staan geen muren tussen gelovigen en niet-gelovigen”, zei hij daarover in een interview met Tertio.
Hakim Marmouri
Centrum Islamonderwijs
Hakim Marmouri studeerde wereldreligies (KU Leuven) en filosofie (Birkbeck College). In 2005 behaalde hij het diploma van industrieel ingenieur in de bouwkunde. Na een korte omzwerving in de bouwsector, koos hij voor het onderwijs en gaf hij bijna tien jaar les (islamitische godsdienst) in het GO!. Naast leraar bekleedde hij verschillende functies in het islamonderwijs. Eerst als lid van de pedagogische commissie, dan als docent aan de Arteveldehogeschool, vervolgens als auteur in de leerplancommissie en tot slot als inspecteur-adviseur van de regio’s West- en Oost-Vlaanderen.
Carolien Milis
Aartsbisdom Mechelen-Brussel | Bisdom Gent
Carolien Milis ging na haar studies aan de Faculteit Theologie en Religie-wetenschappen (KU Leuven) aan de slag als leerkracht rooms-katholieke gods-dienst en als docent aan het HIGW in Antwerpen. Ze was daarnaast jarenlang betrokken bij projecten van het aca-demische centrum voor de leraren-opleiding van de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen (KU Leuven). Vandaag werkt ze als inspecteur-adviseur voor het vak rooms-katholieke godsdienst in het aartsbisdom Mechelen-Brussel en het bisdom Gent.
Partners
Tertio
Christelijk magazine
Wil je er graag bij zijn?
Het inschrijvingsgeld bedraagt 30 euro. Studenten mogen de studiedag kosteloos bijwonen.
Inschrijven kan enkel met het online inschrijvingsformulier hieronder.
De inschrijvingen worden afgesloten op 31 oktober 2024.
De inschrijvingen lopen nog
Day(s)
:
Hour(s)
:
Minute(s)
:
Second(s)
