Europese waarden, burgerschap en gemeenschap

Waarover spreken we wanneer we het hebben over Europese waarden?

Deel 1

De coronapandemie heeft ontegenzeggelijk de crisis rond Europese waarden verdiept. De verdeeldheid die we zagen tijdens de financiële crisis en de vluchtelingencrisis werd opnieuw blootgelegd, heel expliciet op vlak van Europese solidariteit en de rechtsstaat. Van bij aanvang van de crisis bleef solidariteit tussen lidstaten uit. Daarvan getuigt de weigering van eerste minister Rutte van Nederland om bij te dragen aan de ondersteuning van landen die het hardst werden getroffen, zoals Italië en Spanje. Dit verscherpt de Noord-Zuid tegenstelling. Spanningen tussen de EU en Oost-Europese lidstaten over de rechtsstaat laaiden weer hoog op toen het Hongaarse parlement een noodwet stemde die eerste minister Viktor Orban toelaat bij decreet te regeren.

De lezingenreeks over Europese waarden, georganiseerd door de Leerstoel Europese Waarden van de Universiteit Antwerpen en UCSIA, graaft dieper in de crisis van Europese waarden. François Foret (ULB) bespreekt de problemen inherent aan de nadruk die de EU zelf legt op Europese waarden. Hij toont aan hoe kwetsbaar dit soort discours is voor politieke terugslag. Katlijn Malfliet maakt in haar respons enkele kritische kanttekeningen bij de effecten van de uitbreiding van de EU naar het Oosten. Peter Verovšek duidt de achtergrond die heeft geleid tot de tweespalt tussen Oost en West. Dit kan deels verklaard worden door een cultuurverschil gebaseerd op andere bronnen van collectief geheugen (met als breekpunten 1945 voor het Westen en 1989 voor het Oosten). Dit ligt mee aan de basis van een verschillende opvatting over democratie. 

In het najaar van 2020 staan er nog twee lezingen op het programma:

  • Peter Verovšek en Herman Van Goethem over de rol van de herinnering van de oorlog in Europese integratie (21 oktober 2020), en
  • Cynthia Miller-Idriss en Noel Clycq over de rol van nationalisme in de vorming van een Europese gemeenschap (12 november 2020).

Het boek ‘What Values, Whose Values’ is gebaseerd op deze lezingenreeks en bevat onder andere interviews met de drie sprekers van deel 1. De publicatie onder redactie van Heleen Touquet verschijnt op 21 oktober 2020 bij University Press Antwerp. Lees meer…

(Her)bekijk de online les van Peter Verovšek.

The role of European values in EU governance

François Foret en Katlijn Malfliet
4 maart 2020, 18.00 – 20.00 uur

(Her)bekijk de lezing.

The role of war recollection in European integration

Peter Verovšek en Herman Van Goethem
Webinar op 21 oktober 2020

(Her)bekijk het webinar.

The role of nationalism in European community building

Cynthia Miller-Idriss en Noel Clycq
Webinar op  12 november 2020

(Her)bekijk het webinar.

Deel 2

Deze tweede reeks reflecties over Europese waarden handelt over mensen in de marge van de Europese Unie. We gaan na wat hun ervaringen ons vertellen over (de crisis van) Europese waarden. Lilian Tsourdi vertrekt van de migratiecrisis van 2015 en geeft aan hoe dit aanleiding gaf tot uitholling van drie Europese basiswaarden: solidariteit, grondrechten en de rechtsstaat. Akwugo Emejulu richt onze aandacht op de uitputting van vrouwelijke activisten van Afrikaanse origine die solidariteitsnetwerken trachten op te bouwen in een Europa getroffen door crisis. In de laatste sessie zal Nuno Ferreira spreken over zijn onderzoek naar asielaanvraag voor homoseksuelen, een case die de dubbelzinnigheid aantoont van de Europese waarde van promotie van LGTB rechten.

Minorities, Belonging and Values
Het boek ‘Minorities, Belonging and Values’ is gebaseerd op deel twee van de lezingenreeks. Redacteur Heleen Toucquet sprak met de hoofsprekers Lilian Tsourdi, Akwugo Emejulu en Nuno Ferreira. Het boek verscheen op 1 december 2021 bij University Press Antwerp. Lees meer…

The Refugee Crisis Solidarity and Values

Lilian Tsourdi en Philippe De Bruycker
14 oktober 2020

(Her)bekijk het webinar.

Intersectionality, inequality and the challenge of european values

Akwugo Emejulu en Heleen Debeuckelaere
25 november 2020

(Her)bekijk het webinar.

Gender & Human Rights

Nuno Ferreira en Alexander Dhoest
16 december 2020

(Her)bekijk het webinar.

UCSIA

Koningstraat 2
B-2000 Antwerpen
info@ucsia.be
Tel. +32 (0)3 265 49 60

Voorlopige locatie tijdens de renovatiewerken:
Blindestraat 14, 2000 Antwerpen