Hoe helpt Europa de Belgische relance?

webinar op 10 september 2021

Bekijk het webinar!

Al snel na de start van de COVID-19-pandemie beslisten de Europese instellingen en de nationale regeringsleiders om omvangrijke budgetten te voorzien. Nieuwe financieringsinstrumenten werden ontwikkeld om de socio-economische impact van de COVID-19-crisis op te vangen, maar ook, en vooral, om de heropstart van de economie te ondersteunen. Lidstaten kunnen beroep doen op deze budgetten aan gunstige en duidelijk gecommuniceerde voorwaarden. Bovendien moeten de relancebudgetten bijdragen aan een meer sociaal en groen Europa.

De nasleep van de schuldencrisis ligt immers nog vers in het geheugen. Toen holden de Europese instellingen achter de steeds toenemende druk van de financiële markten op individuele lidstaten aan, met trage ad-hocsteunmaatregelen en (zeer) conditionele leningen tot gevolg.

Al in april 2020 stelde de Europese Commissie dan ook SURE voor (Support to Mitigate Unemployment Risks in an Emergency, ofwel steun om het risico op werkloosheid in noodsituaties te beperken), een tijdelijk Europees financieringsinstrument dat leningen voorziet aan lidstaten die geconfronteerd worden met grote financiële uitdagingen. SURE focust echter enkel op de hoge kosten die gepaard gaan met de omvangrijke tijdelijke werkloosheidsstelsels die de lidstaten ontplooiden. De impact van COVID-19 gaat duidelijk verder. Daarom werd er binnen de gesprekken over de zevenjarige begroting van de EU ook werk gemaakt van een budget dat de relance van de Europese economie zal ondersteunen. Uiteindelijk werd er bovenop de EU-begroting van 1074 miljard euro een herstelpakket van 750 miljard euro voorzien: NextGenerationEU.

NextGenerationEU zal voor meer dan de helft uit subsidies bestaan. De rest van het pakket wordt in de vorm van leningen ter beschikking gesteld. Het geld zal voornamelijk verdeeld worden via de Europese faciliteit voor herstel en veerkracht. Om steun te vragen moeten lidstaten plannen met duidelijke tussentijdse doelen voorleggen. Deze doelen moeten in lijn zijn met de sociale, economische, groene en digitale Europese ambities. Voor de financiering van NextGenerationEU zal de EU geld ophalen op de financiële markten. De fondsen zullen worden terugbetaald uit EU-budget of door de lidstaten. Bovendien ontwikkelt de EU nieuwe opties om het geld opgehaald op de financiële markten terug te betalen, zoals specifieke belastingen.

In dit U-turn-webinar stellen we SURE en NextGenerationEU voor. In welke mate vormen deze nieuwe financieringsinstrumenten een werkelijke breuk met het verleden? En hoe werken ze juist? Zijn de EU en de Europese lidstaten door deze instrumenten beter bestand tegen een nieuwe crisis? Onder welke voorwaarden hebben EU-lidstaten, en België in het bijzonder, toegang tot deze middelen? En wat betekenen ze voor de Belgische en Vlaamse relance?

We verwelkomen Xavier Vanden Bosch, Europees Semester Officer bij de vertegenwoordiging van de Europese Commissie in België, en lid van de taskforce verantwoordelijk voor het aansturen van de Europese faciliteit voor herstel en veerkracht in België. Hij zal de werking van NextGenerationEU en de implementatie ervan in België voorstellen. Anton Muyldermans, kabinetsmedewerker van staatssecretaris voor Relance en Strategische Investeringen Thomas Dermine, reflecteert over de impact van de Europese steun op de Belgische relance. Professor Koenraad Debackere, voorzitter van het Vlaamse economische relancecomité, geeft toelichting bij de relanceplannen voor Vlaanderen.