Hoe gevaarlijk is het geloof van de ander?

Geloofsvervolging, polarisatie en gedoogbeleid in Antwerpen 1500-1700

historische lezing door Judith Pollmann op dinsdag 9 mei 2023

In de zestiende eeuw worstelden Christenen in Europa, en dus ook in Antwerpen, met de vraag wat te doen met andersdenkenden uit eigen kring. Was het zaak om ‘ketterij’ uit te roeien via het strafrecht en op het slagveld? Of liet het ‘geweten’ zich niet dwingen, maar alleen overtuigen? Moesten stadbestuurders niet beter de ‘boel bij elkaar houden’? En zocht men niet beter naar een vorm van verdraagzaamheid en ‘tolerantie’ – een noodoplossing voor de verdeeldheid, in afwachting van het moment waarop theologen het weer eens zouden worden?

In de Nederlanden voerde deze discussie een opstand tegen het Habsburgse gezag en een burgeroorlog, die Nederlanders tot op het bot verdeelde. Het leidde tot de blijvende scheuring tussen de gewesten, en het vertrek van tienduizenden Antwerpenaren uit hun stad, vaak naar de nieuwe Protestantse Republiek. Na 1585 werd de stad vervolgens proeftuin voor een heel nieuw barok en militant katholicisme. Vooral onder leiding van de jezuïeten werd geëxperimenteerd met nieuwe manieren om gelovigen te wapenen tegen ketterse ideeën, en te mobiliseren voor de strijd tegen de protestantse vijand. Maar áchter de coulissen bleek het soms toch praktischer om te gedogen dan om te vervolgen, en leek de Antwerpse werkelijkheid veel meer op die bij de protestantse buren dan het zich op het eerste gezicht liet aanzien.

Judith Pollmann

Over Judith Pollmann

Judith Pollmann is hoogleraar vroegmoderne Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Ze publiceerde breed over religie, geweld en politiek in de vroegmoderne Nederlanden, meest recent met Raymond Fagel, 1572. Burgeroorlog in de Nederlanden (2022) en met Marnix Beyen en Henk te Velde, De Lage Landen. Een geschiedenis voor vandaag (2021). Ze is buitenlands lid van de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten.

Meer Grote Vragen op het stadsfestival ‘Barokke Influencers’:

Liz Bucar

Waarom spiritueel shoppen in alle hoeken van de wereld een probleem kan zijn

lezing (in het Engels)
Grote vragen van Barokke Influencers
3 mei 2023

Wim Decock

Sociale strijd en solidariteit

lezing
Grote vragen van Barokke Influencers
16 maart 2023

Lea Ipy

Solidariteit, immigratie en sociale klasse

lezing (in het Engels)
Grote vragen van Barokke Influencers
29 maart 2023

Wanneer?

Dinsdag 9 mei 2023
20.00 – 21.30 uur

Waar?

Universiteit Antwerpen – Stadscampus
Hof van Liere – F. de Tassiszaal
Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen

Inschrijven

Je kan gratis deelnemen.
Vergeet niet om online in te schrijven
voor zondag 7 mei 2023.

Wil je er graag bij zijn?

Je kan gratis deelnemen, maar vergeet niet om je hieronder in te schrijven voor zondag 7 mei 2023.

De inschrijvingen lopen nog

Day(s)

:

Hour(s)

:

Minute(s)

:

Second(s)

UCSIA

Prinsstraat 14
B-2000 Antwerpen
info@ucsia.be
Tel. +32 (0)3 265 49 60
Fax +32 (0)3 707 09 31