Europa & Solidariteit
Solidariteit, dat is samen actie ondernemen voor een gemeenschappelijk doel. We herkennen de menselijke kwetsbaarheid in de ander en steunen elkaar in een gevoel van verbondenheid en verbinding.
Lokaal, nationaal of internationaal
Solidariteit wordt op verschillende niveaus en in verschillende gradaties ingevuld. Dat kan heel lokaal zijn, op school of in de jeugdbeweging, of in de allerhoogste politieke echelons in Vlaanderen, België en Europa. Solidariteit kan zich richten naar leden binnen een bepaalde gemeenschap, zich uitbreiden naar alle inwoners van een land, of grenzen overschrijden.
Historisch gezien werd solidariteit verankerd op het niveau van de natiestaat. Landen bepalen zelf hoe ze het begrip invullen en organiseren. Het land voorziet structuren, rechten en plichten voor zijn eigen inwoners.
Is dit concept nog wel van deze tijd in een wereld van globale ongelijkheid en migratiestromen? Veel van de uitdagingen van vandaag houden niet op met bestaan aan een landsgrens. Iedereen op de planeet wordt ermee geconfronteerd. Denk aan de klimaatproblematiek, de COVID-crisis en de financiële crisis van 2008. Globale problemen vragen om een grensoverschrijdende aanpak.
De Europese Unie
Het project van de Europese Unie vormt een antwoord. Lidmaatschap leidt tot afhankelijkheid van elkaars markt en publieke goederen. De lidstaten hebben er dus alle belang bij om onderling solidair te zijn. Maar er is nog werk aan de winkel.
De Europese coördinatie en de aansluiting op andere solidariteitsnetwerken kunnen beter. Dit geldt voor de uitbreiding van de markt, en ook gezondheidszorg en sociale zekerheid kunnen beter op elkaar afgestemd worden.
UCSIA en sociale rechtvaardigheid
Bij UCSIA ontwikkelen we concrete projecten die solidariteit bevorderen, in lijn met de missie van de jezuïeten voor sociale rechtvaardigheid. Voor jezuïet David Hollenbach sj is sociale rechtvaardigheid praktisch synoniem aan solidariteit: het verzekeren van minimale mensenrechten, wederkerigheid en inclusieve deelname aan het sociale leven.
We zetten ons in voor:
- Kennisoverdracht met docenten en studenten van de Universiteit Antwerpen en internationale academische partners
- Samenwerking met actoren die betrokken zijn bij sociale verandering
- Een opleidingsaanbod voor 'change agents'
3 Domeinen
In het bijzonder richten we ons op urgente thema’s en ‘wicked problems’ in drie domeinen: Europees humanisme, sociaal-economisch beleid en mondiale kwesties van sociale rechtvaardigheid.
Europees humanisme
We organiseren lezingen en vorming voor studenten en het brede publiek over de betekenis van solidariteit en de rol van waarden.
Hoe kunnen we onze Europese ideeën over menselijkheid en rechten herdenken naar iets universeels? En hoe treden we daarvoor in dialoog met wat andere tradities denken over rechtvaardigheid?
Hoe vertalen deze ideeën zich bijvoorbeeld in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Europese koloniale geschiedenis? Wat kunnen we hiervan leren over sociale rechtvaardigheid voor de wereld van vandaag?
Sociaal-economisch beleid
We organiseren studiedagen en conferenties voor beleid en praktijk over sociaal-economische strategieën voor Europese solidariteit.
Wat is de rol van de Europese Unie in de strijd voor sociale rechtvaardigheid? Moet Europa de lidstaten vooral ondersteunen in hun eigen sociaal beleid? Of neemt het zelf het heft in handen met een overkoepelend Europees beleid?
De Europese Unie vaart momenteel een tussenkoers met uiteenlopende sociale, fiscale en monetaire beleidsmechanismen. De vraag die zich stelt, is: versterken deze maatregelen daadwerkelijk onderlinge solidariteit?
Mondiale vraagstukken
We organiseren expertseminaries en internationale workshops voor onderzoekers en professionals over mondiale vraagstukken zoals vrede en conflict, migratie, klimaatverandering, voeding en landbouw, …
Mondiale vraagstukken vragen om een globale aanpak. Hoe kunnen we de wereldwijde gemeenschap een stem geven in de debatten? Welke spelers zijn betrokken bij globale rechtvaardigheid? Wat is hun rol en hun invloed? Zijn de huidige systemen efficiënt?
Op het vlak van migratie ligt de uitdaging in het vinden van wederzijdse voordelen – lokaal of globaal – om het dilemma tussen open en gesloten grenzen, en de spanning tussen braindrain en lokale ontwikkeling te overbruggen. Binnen dit domein is Europa niet enkel een van de spelers, maar ook de belangrijkste.
Dezelfde uitdaging presenteert zich op het vlak van vrede en conflict. Analisten en praktijkexperts zoeken uit wat de rol van Europa hierin kan zijn.
Dit geldt ook voor het thema ‘klimaat, democratie en sociale rechtvaardigheid’ dat in de themalijn ‘Economie en ethiek’ aan bod komt.
Evenementen
Ontdek al onze workshops, studiedagen, lezingen en webinars!
