De leerkracht als influencer

Webinar – woensdag 4 oktober 2023

‘Word een echte influencer!’ Met deze slogan poogde de Vlaamse Overheid in 2019 meer mensen warm te maken voor een job in het onderwijs. Vandaag de dag worden jongeren voortdurend en via verschillende kanalen beïnvloed. Vaak gebeurt dat door zogenaamde social media influencers, online beroemdheden met een groot aantal volgers die via hun sociale media kanalen volgers overtuigen van een bepaalde mening of levensstijl, en hen aanmoedigen om gebruik te maken van producten of diensten die zij aanbevelen. Social media influencers slagen erin een groot publiek te bereiken doordat ze inhoud creëren die volgers als authentiek en ‘echt’ ervaren, en hen een gevoel van betrokkenheid en intimiteit geven. Ook leerkrachten zijn influencers, aldus de Vlaamse Overheid. Ook zij overtuigen en inspireren. Eerder dan een product of dienst brengen zij kennis, vaardigheden en attitudes aan de man. Daarbij zijn het vooral twee rollen die centraal staan: de leerkracht als opvoeder en de leerkracht als vakexpert. Als opvoeder is het de taak van de leerkracht om leerlingen waarden, normen en attitudes mee te geven. Leerkrachten voeden leerlingen op tot kritische en geëngageerde burgers, en staan hen bij in hun identiteitsvorming. Ten tweede is het daarnaast ook de taak van de leerkracht om als vakexpert kennis en concrete vakinhouden over te dragen aan de leerlingen en om hen te motiveren om tot leren te komen.

Leerkrachten kunnen een grote en blijvende impact hebben op het leven van hun leerlingen. Wie herinnert zich niet die ene leerkracht die je een extra duwtje in de rug gaf of die door zijn bevlogenheid tijdens het doceren zijn passie voor een vak aan jou doorgaf? In de eerste plaats is de persoon van de leerkracht zelf een voorwaarde voor impactvol onderwijs. Net als bij social media influencers zijn authenticiteit en betrokkenheid van de leerkracht ook hier van cruciaal belang om de aandacht van de volgers, de leerlingen, te trekken en vast te houden. Een leerkracht die het goede voorbeeld geeft, die authentiek en eerlijk is en die zelf de waarden die hij/zij wil overbrengen belichaamt, heeft een grote kans om leerlingen te inspireren om hetzelfde te doen. In zijn/haar rol als vakexpert, als iemand die met passie over een vak en met kennis van zaken spreekt, wint die leerkracht aan legitimiteit en kan hij/zij de aandacht van de leerlingen vangen.

Er zijn dus duidelijk parallellen te trekken tussen social media influencers en leerkrachten. Toch kunnen we een onderscheid maken tussen influencen in de klas en influencen op sociale media. Waar social media influencers vooral focussen op het aanleveren van creatieve en inspirerende content, gaan leerkrachten in de klas een stap verder, door ook aandacht te geven aan de duiding ervan. Meer dan inhoud aanbrengen, wil de leerkracht leerlingen leren om zich kritisch tegenover die inhoud te verhouden, opdat ze in staat zijn om een reflectieve houding aan te nemen ten opzichte van de maatschappij en zichzelf. Daar komt nog bij dat leerlingen hun leerkracht niet zomaar kunnen ontvolgen. Waar social media influencers vooral voor een overtuigd publiek spreken, zal de leerkracht extra overredingskracht uit de kast zal moeten halen om ook de aandacht vast te houden van die leerlingen die niet meteen een klik hebben met de inhoud die hij/zij brengt. En hoewel ook influencers inspelen op de vragen van hun volgers, zijn leerlingen, veel meer dan op sociale media, actieve co-creators van het klasgebeuren. Niet alleen de leerlingen worden beïnvloed door de leerkracht, ook de leerkracht ervaart de ‘influence’ van zijn leerlingen, en ook die impact is niet te onderschatten.

Van alle influencers die vandaag hun invloed proberen uit te oefenen op jongeren, zijn leerkrachten waarschijnlijk diegene die het meest onder de loep genomen worden en zich moeten verantwoorden voor de samenleving. Zeker nu de prestaties van de Vlaamse scholieren de laatste tijd dramatisch achteruit gaan, zo werd onlangs nog eens opnieuw bevestigd door een onderzoek aan de KU Leuven. Zijn onze leerkrachten nog wel in staat om hun leerlingen te ‘influencen’? En doen ze dat wel op de juiste manier? In het webinar De leerkracht als influencer willen we bovenstaande vragen wat nader onder de loep nemen.

In een gesprek met onderwijsexpert Jan Royackers van Schoolmakers denken we na over wat ‘impactvol en effectief lesgeven’ kan betekenen. We hebben daarbij aandacht voor de twee rollen van de influencende leerkracht: de leerkracht als opvoeder en als vakexpert. In een tweede luik van het webinar gaan we tijdens een panelgesprek met leerkrachten in op hoe zij zelf kijken naar hun rol als ‘influencer’. We zoomen daarbij in op twee centrale vragen: (1) Wat betekent influencen in de rol van leerkracht en hoe verschilt dit van wat influencers en zijzelf op sociale media doen? En (2) Hoe doe je dat, influencen in de klas? Tot slot sluiten we het webinar af met een gesprek over de betekenis van ‘influencen in het onderwijs’ voor het bredere onderwijsveld met Philip Brinckman, pedagogisch directeur van het Sint-Jozefcollege in Turnhout en voorzitter van de Commissie Beter Onderwijs. Het geheel wordt aan elkaar gepraat door gastvrouw Ella Michiels, concertpresentatrice en presentatiecoach voor VRT.

Gastvrouw Ella Michiels

Ella is concertpresentatrice voor o.a. Antwerp Symphony Orchestra en de World Choir Games. Ze is presentatiecoach voor schermgezichten van de VRT en heeft een privépraktijk voor coaching. Ella woont in Aalst, waar ze lesgeeft aan de Academie voor Podiumkunsten in de afdeling woordkunst-drama.

Programma

Inleidend gesprek met didactisch expert Jan Royackers

Jan Royackers was leraar Frans en leerlingenbegeleider in het secundair onderwijs. Daarna werkte hij als wetenschappelijk medewerker aan het Steunpunt Diversiteit en Leren van de UGent. Momenteel is hij actief als didactisch expert en procesbegeleider bij Schoolmakers.

Panelgesprek met leekrachten over ‘de leerkracht als influencer’      in de praktijk

Deelnemers van het panelgesprek worden binnenkort bekendgemaakt.

Slotreflecties met Philip Brinckman

Philip Brinckman is al meer dan 30 jaar pedagogisch directeur van het Sint-Jozefcollege in Turnhout. Ook het lesgeven heeft hij nog altijd niet losgelaten, want sinds 1884 staat hij voor de klas, ook nu nog. Als voorzitter van de onderwijscommissie Beter Onderwijs schreef hij samen met 14 andere onderwijsexperten het rapport ‘Naar de kern: de leerlingen en hun leer-kracht’.  In dit rapport staan 58 aanbevelingen om de kwaliteit van het Vlaamse Onderwijs te versterken.