Wiskunde en wetenschappen als kunst voor morgen

 

Woensdag 25 oktober 2023

Al van bij hun ontstaan erkenden de jezuïeten de relevantie van het onderwijs als een sturende kracht voor de toekomst. Onderricht van de generaties van morgen gaf de jezuïeten de mogelijkheid om een blijvende impact te hebben op de samenleving. De jezuïeten onderscheidden zich dan ook van andere ordes doordat ze, ook vandaag nog, intensief inzetten op onderwijs. In dat onderwijs voorzagen (en voorzien) de jezuïeten een belangrijke rol voor wiskunde (te verstaan in een brede zin, met een toepassingsgebied dat onder meer boekhouding, astronomie, chronologie, navigatie, fysica en ingenieurswetenschappen omvat). Meer nog, het belang van wiskunde gebruikten de jezuïeten zelfs als argument om in de 17e eeuw een jezuïetencollege in Antwerpen op te richten.. Hun aandacht voor de wiskunde en de wetenschappen was ingegeven vanuit de overtuiging dat ze onmisbaar waren voor het beantwoorden van de maatschappelijke uitdagingen uit die tijd.

Ook vandaag vormen wiskunde en wetenschappen uitgangspunten voor het onderzoeken en aanpakken van de zogenoemde ‘wicked problems’ in onze huidige samenleving. Daarmee nemen wiskunde en wetenschappen een fundamentele rol in in ons onderwijs en in de vorming van jongeren, waarbij ze zo veel meer zijn dan louter ‘praktische’ of ‘toepassingsgerichte’ wetenschappen. . In de lezing ‘Wiskunde en wetenschappen voor morgen’, benadrukken Ann Dooms, professor wiskunde aan de Vrije Universiteit Brussel, en Manuel Sintubin, geoloog aan de KU Leuven, die cruciale rol die wiskunde en wetenschappen ook vandaag hebben in ons onderwijs en de bredere maatschappij. Ann Dooms (VUB) beargumenteert dat wiskunde en abstract denken als echte kunsten de verbeelding zodanig stimuleren dat ze ongekende patronen blootleggen en het onmogelijke mee werkelijkheid helpen worden. Manuel Sintubin (KU Leuven) toont daarnaast aan de wetenschappen onze blik op de menselijke tijd op aarde fundamenteel hebben veranderd, maar dat diezelfde menselijke aanwezigheid op aarde een onuitwisbare impact heeft op de geologische ontwikkeling van de planeet. Onze acties van vandaag laten diepe sporen na, en juist daarom moeten we in heel andere tijdsschalen leren denken om de toekomst van de (mens op) aarde vorm te geven.

 

Those Who Can Imagine Anything, Can Create the Impossible

Ann Dooms (Vrije Universiteit Brussel)

Dankzij de Babyloniërs en hun kleitabletten weten we dat de mens al 5000 jaar geleden al wiskundig kon denken om problemen op te lossen. Volgens Galileo Galilei lukt dat zo goed omdat wiskunde de taal is waarin de natuur tot ons spreekt. Simon Stevin noemt wiskunde “de kunst van het zekere”, vandaar ook de Nederlandse benaming ‘wiskunde’.

Het proberen oplossen van praktische problemen zorgt, ook vandaag, steeds opnieuw voor nieuwe wiskundige concepten, die op hun beurt uit nieuwsgierigheid weer verder worden uitgediept en vervolgens leiden tot toepassingen die men initieel totaal niet voor ogen had. Zo zorgde het oplossen van vergelijkingen voor de wiskunde waarmee de robotarmen van morgen zullen bewegen, terwijl het proberen begrijpen van de beweging van planeten onze zelfrijdende auto helpt realiseren. In de wiskunde worden patronen gezocht, gevonden en bewezen. De kunst van het abstraheren geeft ons telkens opnieuw nieuwe inzichten en middelen waar we al dan niet onverwacht later weer de vruchten van plukken. Wanneer we aan de wiskundige gereedschapskist ook enorme computerkracht en een massa data toevoegen, lijkt ook het onmogelijke mogelijk te worden.

 

Denken als een berg

Manuel Sintubin (KU Leuven)

Een groot deel van onze geschiedenis heeft de mens zich als een ‘ongeletterde in de tijd’ een weg gebaand door de natuurlijke omgeving. Het is wachten tot de wetenschappelijke doorbraken in de 20e eeuw alvorens de ware ouderdom van de aarde achterhaald werd. En plots werden de limieten van de tijd doorbroken. Het aardse verhaal ontplooit zich nu in een onmetelijke zee van tijd. En de mens? Die werd herleid tot een akkefietje in dit aardse verhaal. Wat ooit tijdloos was, werd ‘tijdvol’, had een verhaal te vertellen. Die ‘tijdvolheid’, een besef van onze plaats in diepe tijd, zowel in het verleden dat ons gemaakt heeft, als de toekomst die we grotendeels zelf in handen hebben, vormt nu de sleutel om de planetaire uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden, aan te pakken. En het vormgeven van zo’n tijdgeletterde maatschappij, die in staat is over intergenerationele tijdschalen duurzame keuzes te maken, begint in het onderwijs.

We leven in het antropoceen, op het snijvlak van diepe tijd en het nu, op het snijvlak van de menselijke en aardse geschiedenis. Geconfronteerd met de planetaire uitdagingen, komt nu echter meer dan ooit de onmacht van het kortetermijndenken, als het ware ingebakken in onze genen, bloot te liggen. Het wordt dringend tijd om ons te bezinnen over onze nalatenschap en de manier waarop de mens als geologische kracht meeschrijft aan de toekomst van onze planeet. Dit betekent dat we ons kortetermijndenken moeten overstijgen. We moeten ons synchroniseren met Planeet Aarde. Enkel door te leren ‘denken als een berg’ kunnen we ons verzekeren van een nalatenschap in het aardse verhaal waarvoor we ons niet moeten schamen.

Wanneer?

25 oktober 2023

20.00 – 21.30 uur

Waar?

De Studio
Maarschalk Gerardstraat 4

2000 Antwerpen

Inschrijven


De online registratie wordt binnenkort geopend.  

 

Sprekers

Ann Dooms

Ann Dooms

Vrije Universiteit Brussel

Manuel Sintubin

Manuel Sintubin

KU Leuven

Locatie: De Studio

Locatie

De Studio
Maarschalk Gerardstraat 4, 2000 Antwerpen

De Studio

Met de fiets

Fietsostrade naar Antwerpen

Antwerpen heeft geïnvesteerd in veilige lange-afstandsfietsroutes naar het centrum van Antwerpen. Meer info op de website Slim naar Antwerpen.

Velo

Het publieke fietsdeelsysteem van de stad Antwerpen ‘Velo’ is de oplossing voor je korte verplaatsingen binnen de Singel. De dichtstbijzijnde Velostations bij de campus vind je op het Mechelseplein. 

Met het openbaar vervoer

Trein

Het Centraal Station van Antwerpen ligt op ongeveer een kwartier wandelen.

Met een abonnement op de Velo deelfietsen neem je een fiets aan het Centraal Station, en parkeer je 5 minuutjes later de fiets aan het Mechelseplein.

Plan je reis van station tot station met de NMBS routeplanner.

Bus en Tram

Tram 7 stopt aan het Mechelseplein.

Rooseveltplaats ligt op ongeveer vijftien minuten wandelen. Dit is een knooppunt voor zeer veel bus- en tramlijnen.

Plan je route en raadpleeg de dienstregeling op de website van De Lijn.

Park & Rides

Langs de verschillende invalshoeken van de stad liggen P+R-zones waar je je auto de hele dag gratis kan parkeren. Het zijn ideale locaties op een paar kilometer van de campus om over te stappen op de bus of de tram. Je kan ook je (vouw)fiets meenemen in de koffer.

Meer info vind je op de website van Stad Antwerpen.

 

Met de auto

Wegenwerken

Omwille van verschillende wegenwerken is de Antwerpse binnenstad niet vlot bereikbaar met de wagen. Daarom raden we je aan om met de fiets of het openbaar vervoer te komen of gebruik te maken van één van de Park & Rides.

Kom je toch met de wagen? Informeer je dan zeker vooraf op www.slimnaarantwerpen.be.

Bovendien bevindt De Studio zich in een rode parkeerzone. Dit wil zeggen dat je aan de kant van de weg maximum drie uur en enkel betalend kunt parkeren. (1ste uur: € 1,60 / 2de uur: + € 2,70 / 3de uur: + € 3,80). Deze tarieven gelden tussen 9.00 en 22.00 uur van maandag tot en met zaterdag.

De dichtstbijzijnde publieke betaalparking op wandelafstand is Parking Eeckelaert
Schemersstraat, 2000 Antwerpen
Wandelafstand:  200 m | 2 min

Wil je er graag bij zijn?

Het inschrijvingsgeld bedraagt 35 euro. Inschrijven kan enkel met het online inschrijvingsformulier.

De inschrijvingen worden binnenkort opengesteld.

De inschrijvingen lopen nog

Day(s)

:

Hour(s)

:

Minute(s)

:

Second(s)

UCSIA

Prinsstraat 14
B-2000 Antwerpen
info@ucsia.be
Tel. +32 (0)3 265 49 60
Fax +32 (0)3 707 09 31