Een politieke en mensenrechtenbenadering van het groeiende fenomeen populisme
Populistische ideeën herleven momenteel in onze samenlevingen, zowel in Europa als in de rest van de wereld. Dit is een ongekende uitdaging voor onze democratieën omdat het moeilijk is om ideeën te bestrijden die voortkomen uit de wil van het volk. Nieuwe ‘niet-liberale’ democratieën vormen een echte bedreiging voor het bestaan van de rechtsstaat en de mensenrechten. Haatdragende taal is vooral gericht tegen migranten, minderheden, instellingen en politici die progressieve waarden uitdragen.
Wat zijn de oorzaken en gevolgen van deze haatstrategieën? Zijn er manieren om deze plaag te bestrijden? Zijn onze nationale, Europese en internationale politieke organisaties uitgerust om dit fenomeen te bestrijden?
Ioannis K. Panoussis is vicerector Internationale Ontwikkeling aan de Katholieke Universiteit van Lille en specialist in internationale mensenrechten. Hij was er decaan van de rechtenfaculteit van 2014 tot 2025.
Als academicus en jurist focust hij op de bescherming van mensenrechten binnen het internationaal en Europees recht, met bijzondere aandacht voor humanitair recht en vluchtelingenrecht.
Zijn loopbaan omvat zowel academische als praktijkgerichte rollen, waaronder een functie als rechter bij de Franse nationale asielrechtbank namens de UNHCR. Ook voerde hij missies uit voor het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken, onder meer in Afghanistan, waar hij bijdroeg aan de bevordering van mensenrechten en de opleiding van lokale actoren.
De rol van populisme in het verspreiden van haat
In deze lezing onderzoekt Andrew Glencross de strategie van het aanwakkeren van de afkeer tegenover drie van de meest voor de hand liggende doelwitten van het Europees populisme: minderheden, instellingen en specifieke individuen, met name – maar niet uitsluitend – politici. Vooral politici die geassocieerd worden met progressieve politiek.
Al deze groepen frustreren op een of andere manier de zogezegde ‘wil van het volk’ of kunnen in verband gebracht worden met een andere vorm van corruptie van de werkelijke belangen van burgers.
Het doel is om zowel het doel als de effecten van populistisch gedreven haat in het eenentwintigste-eeuwse Europa te begrijpen, zodat we kunnen nadenken over het overkoepelende doel van deze strategische mobilisatie van woede, die veel preciezer en doelgerichter is dan op het eerste gezicht lijkt.
Andrew Glencross is directeur van ESPOL (École Européenne de Science Politique et Sociale) van de Katholieke Universiteit van Lille en hoogleraar politieke wetenschappen.
Hij komt oorspronkelijk uit Noord-Engeland, studeerde aan Cambridge en promoveerde aan het Europees Universitair Instituut in Florence.
Hij doceerde onder meer in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk en is expert op het gebied van Europese integratie, EU-VK-relaties en de geopolitiek van het buitenlands beleid van de EU.
FUCE-zomerschool 2025
We organiseren deze dubbellezing in het kader van de FUCE-zomerschool.
Populisme en Europees humanisme
Deze zomerschool biedt bachelorstudenten de kans om in contact te komen met vooraanstaande denkers, de wortels en gevolgen van populisme kritisch te analyseren en innovatieve benaderingen te verkennen om de democratie in de 21e eeuw te versterken.
Publieke sessies
Het volledige programma is voorbehouden aan de geselecteerde kandidaten.
Je kan wel live of online deelnemen aan deze openingslezing of het paneldebat MYEurope waarin de zomerschoolstudenten hun dromen en bezorgdheden over Europa zullen delen.
