De uitdagingen van het populisme
Een zomerschool voor kritische betrokkenheid
De opkomst van populistische bewegingen verandert de politiek, cultuur en maatschappij op een ingrijpende manier. Deze bewegingen stellen de traditionele principes van de constitutionele democratie op de proef en veranderen haar structuren en werkwijzen.
De logica van de democratie vervormen
In plaats van de democratie volledig af te wijzen, transformeert het populisme de logica ervan door culturele en politieke bemiddelingen in diskrediet te brengen, institutionele ‘checks and balances’ te verzwakken en groepen en ideeën te marginaliseren die niet op dezelfde lijn zitten als de beperkte visie op “het volk”.
Audience democracy
Populisme floreert bij de overgang van de 20e-eeuwse partijdemocratie naar wat nu “audience democracy” wordt genoemd. Dit nieuwe model benadrukt het persoonlijke imago en de invloed van individuele leiders die een constante, directe band met het publiek onderhouden via digitale communicatie en opiniepeilingen.
Identity politics
Hoewel deze verschuiving al tientallen jaren aan de gang is, introduceren de huidige populistische bewegingen een aparte ideologische en culturele dynamiek, waarbij de nadruk vaak ligt op identiteitspolitiek in plaats van overleg, collectieve saamhorigheid in plaats van burgerlijk discours en homogene verhalen in plaats van pluralisme.
Understanding the Impact of Populism
Deze zomerschool zal kritisch kijken naar de “wicked problems” die het populisme creëert, met de nadruk op de impact ervan op de openbare ruimte en democratische modellen. Belangrijke onderzoeksgebieden zijn onder andere:
- Het publieke leven herbekijken: Hoe geeft populisme het concept van “het volk” opnieuw en hoe definieert het de publieke ruimte opnieuw.
- De democratie transformeren: De verschuiving van deliberatieve processen naar identiteitsgedreven politiek, en van inclusieve burgergesprekken naar uitsluitende collectieve identiteiten.
- Afnemend pluralisme: De stigmatisering van elites en minderheden, het verlies van diverse standpunten en de gevaren van autoritaire tendensen.
De rol van digitalisering en ideologische toe-eigening
In het digitale tijdperk gebruikt het populisme technologie om zijn invloed te vergroten. Dit omvat:
- Gesloten bubbels van kennis creëren die een open debat belemmeren.
- Het ondermijnen van expertkennis en het bevorderen van gemanipuleerde en fictieve verhalen.
- Het verkeerd toe-eigenen van waarden en ideologieën, ze ontdoen van hun oorspronkelijke context en betekenis.
De weg vooruit uitstippelen
Om de uitdagingen van het populisme het hoofd te bieden, zal dit programma de nadruk leggen op oplossingen die gebaseerd zijn op:
- Pluralisme: Diversiteit bevorderen en democratische dialoog stimuleren.
- Gemeenschappelijke menselijkheid: Bouwen aan een fundament van gedeelde waarden en wederzijds respect.
- Gefundeerd burgerschap: Het aanmoedigen van actieve, geïnformeerde deelname aan het democratische leven.
Kritische inzichten en gezamenlijke oplossingen
Deze zomerschool biedt deelnemers de kans om in contact te komen met vooraanstaande denkers, de wortels en gevolgen van populisme kritisch te analyseren en innovatieve benaderingen te verkennen om de democratie in de 21e eeuw te versterken.
Samen streven we naar een toekomst waarin pluralisme, inclusiviteit en actief burgerschap bloeien.
Organisatoren
UCSIA organiseert deze zomershcool samen met de Europese Federatie van Katholieke Universiteiten (FUCE), Université Catholique de Lille, en met de steun van Erasmus+.
