Professorenteam
Programma
Inhoudstafel
Historische en culturele wortels: de gevolgen voor Europa vandaag
De bijdrage van de geschiedenis aan het Europese bewustzijn
Sarah Durelle-Marc, professor aan de rechtsfaculteit van de Université Catholique de Lille, geeft de eerste module.
Het idee van een Europa ontvouwt zich al sinds de middeleeuwen. Het groeide zowel buiten als binnen de Europese grenzen en tekende zich af tegenover de rivaliserende beschaving van de islam. Het ontwikkelde zich verder in de 20st eeuw, een turbulente periode van interne tegenslagen, maar ook van hoop.
Prof. Durelle-Marc begint bij de historische wortels en behandelt de ontwikkeling van het Europese bewustzijn en de articulatie van vrede. Vervolgens bespreekt ze de institutionele opbouw voor Europese integratie. De cursus eindigt met de vraag hoe een Europese identiteit institutioneel zich kan vertalen ter bevordering van vrede en gedeelde waarden binnen een politiek gecoördineerd project.
Literatuur, kunst, vertaling en Europese identiteit
Peter Hanenberg doceert de tweede cursus. Hij is hoogleraar Duitse en culturele studies aan de Universidade Católica Portuguesa in Lissabon en vicerector Onderzoek en Innovatie en directeur van CADOS, de Doctoraalschool van Católica.
Hoe hebben literatuur en kunst hun eigen Europese verhalen opgebouwd? Als we het over de Europese Unie hebben, denken we in de eerste plaats aan politieke, sociale, economische en financiële kwesties. De culturele dimensie lijkt meer een kwestie van nationale, regionale of zelfs lokale saamhorigheid. Als het gaat om fictie en literatuur is dat nog duidelijke door de taalverschillen die Europa kenmerken. Maar cultuur en literatuur reduceren tot hun nationale dimensie betekent voorbijgaan aan hun interculturele en mondiale projectie. De literatuurgeschiedenis staat bol van multinationale uitwisselingen en is zelden als zodanig geïdentificeerd.
Europa is opgebouwd door verhalen. Van de eerste Griekse verhalen tot de laatst gepubliceerde roman vormen ze een aaneenschakeling van collectieve verhalen die onze identiteit, onze waarden en onze missie vormen. Wij, als burgers van een groter geheel, dragen met onze verhalen bij aan de totstandkoming van het grote Europese verhaal. Het kennen van ons persoonlijke verhaal en het leren transformeren ervan helpt ons om betekenis te geven aan ons persoonlijke en gemeenschappelijke leven.
Het verkennen van de complexiteit van moderniteit: de kruising van Europese Verlichting en islamitisch humanistisch erfgoed
De derde docent is Ali Mostfa, universitair hoofddocent taalkunde en moslimwereld aan de Katholieke Universiteit Lyon.
Hij verkent de conflicterende verhalen tussen de Europese Verlichting en islamitische humanistische erfenissen en vooruitzichten en probeert zo de studenten te trainen in historiografisch bewustzijn.
Hoewel de twee concepten van westers en islamitisch humanisme gebaseerd zijn op verschillende filosofische uitgangspunten, zijn hun werkterreinen hetzelfde, wat heeft geleid tot het historische proces van moderniteit en de weg heeft geëffend voor de mondiale perspectieven die onze moderne wereld vormgeven.
Het doel van deze cursus is om de vooroordelen van studenten uit te dagen en hun perspectieven te verruimen op de veelzijdige interacties tussen Europese en islamitische culturen, evenals wetenschap en religie, die een belangrijke rol hebben gespeeld bij het vormgeven van de moderniteit.
Door historische en hedendaagse kwesties kritisch te analyseren, worden studenten aangemoedigd om een interculturele dialoog aan te gaan en een dieper begrip te ontwikkelen van de verschillende perspectieven die onze moderne wereld vormgeven, in het bijzonder op het gebied van wetenschap, filosofie en religie.
Sociale en politieke constructie: implicaties voor de toekomst van Europa
Europees sociaal humanisme
Michael Shortall is docent moraaltheologie en decaan van postdoctorale studies aan de Pauselijke Universiteit St.-Patrick’s, Maynooth, Ierland. Hij zal het hebben over het Europees sociaal humanisme.
Module vijf wil de nieuwsgierigheid en belangstelling van studenten wekken voor de waarden die het Europese volk door de tijd heen hebben opgebouwd.
Het Europese humanisme kan worden opgevat als een samenhangend geheel van waarden en idealen die niet alleen een specifieke visie op de wereld hebben gevormd, maar ook een beschaving die wordt gekenmerkt door bijzondere sociale en institutionele vormen.
De katholieke sociale leer maakt deel uit van deze humanistische sociale traditie en is het resultaat van de ontmoeting tussen het evangelie en de verschillende culturen die Europa hebben gevormd. Het is de moeite waard om een kritische ethische blik te werpen op de praktische implementaties van deze traditie in de loop der tijd op weg naar ‘een integrale ecologie en de volledige ontwikkeling van de mensheid’.
Europese waarden worden voortdurend gevormd binnen een bepaalde sociaal-politieke context. Welke waarden en idealen bepalen de sociale structuren van de Europese samenleving? Wat is de plaats van de katholieke sociale leer in het Europees sociaal humanisme? Hebben we een nieuw sociaal contract nodig?
Creatief leiderschap en burgerbetrokkenheid in actie
De vijfde en laatste module wordt gegeven door Fernando Ariza is hoogleraar Spaanse literatuur aan de CEU San Pablo Universiteit in Madrid, romanschrijver en literatuurcriticus.
Het slotstuk van het programma heeft twee doelen:
- het brengt de Europese identiteit onder de aandacht: haar wortels, geest, geschiedenis en effecten op de Europese beschaving
- het denkt na over hoe we deze identiteit kunnen bevorderen bij jonge Europeanen door haar potentieel voor integratie, solidariteit, sociale verantwoordelijkheid, met respect voor diversiteit te tonen .
Het probeert dit Europese humanisme in praktijk te brengen en te vertalen naar de hedendaagse context.
Er wordt speciale aandacht besteed aan de waarden die Europa vormen en de manier waarop ze individueel worden ontwikkeld in de verschillende culturen.
De cursus wilt studenten helpen om hun sociale potentieel te ontdekken als leider van sociale verandering in hun eigen gemeenschappen (door middel van leiderschapsoefeningen en ervaringsleren) en geeft hen de motivatie om hun rol als burger op te nemen (community learning en service-learning praktijk).
Het zal aansluiten bij het eigen werk van de studenten tijdens de cursus door het invullen van hun persoonlijke ‘reisverslagen’.
Organisers
Coördinator
Barbara Segaert
Projectcoördinator
Europa & solidariteit
T | +32 (0)3 265 45 94
E | barbara.segaert@ucsia.be