Jesuit astronomers with Kangxi Emperor 1690-1705 Beauvais (c) Philippe Behagle, Public domain, via Wikimedia Commons

Tussen nieuwsgierigheid en culturele confrontatie:

de ontdekking van China van de 17de eeuw tot vandaag

Boekvoorstelling op maandag 20 november 2023

Tijdens dit evenement stelt VRT-journaliste Veerle De Vos haar boek Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China. Alles onder de hemel (Pelckmans) voor en gaat daarna onder leiding van oud-VRT-journalist Stefan Blommaert in gesprek met sinologen Mario Cams (University of Oslo/KU Leuven) en Dorien Emmers (KU Leuven).

Deze lezing maakt deel uit van de reeks ‘Grote vragen’ over de vraagstukken van vroeger en nu, die UCSIA programmeert voor het stadsfestival Barokke Influencers.

In 1656 vertrekken 3 vrienden, alle drie leden van de Orde van Jezus, vanuit de zuidelijke Nederlanden naar het onbekende en gesloten Chinese rijk, op dat moment een van de gevaarlijkste reizen ter wereld. Amper 70 jaar eerder hebben de jezuïeten als eerste Westerlingen de toelating gekregen om zich in China te vestigen. De West-Vlaming Ferdinand Verbiest wordt aangesteld als mandarijn-astronoom in de Verboden Stad in Peking, Philippe Couplet uit Mechelen en Franciscus de Rougemont uit Maastricht gaan er aan bekeringswerk doen in de buurt van Shanghai. Alle drie hebben ze zich grondig verdiept in de Chinese taal en literatuur alvorens in China aan het werk te gaan.

Tijdens zijn tijd aan het hof ontwikkelt Verbiest een nauwe band met de jonge keizer, maar raakt hij ook verstrikt in een web van intriges en jaloezie, die hem bijna zijn leven kosten. In ruil voor zijn diensten aan het hof kunnen de andere jezuïeten, waaronder zijn vrienden, in alle stilte het christendom verspreiden. Ze vertalen religieuze en wetenschappelijke werken uit Europa in het Chinees en vertalen Chinese klassiekers, zoals het werk van Confucius, in het Latijn. Volgens critici worden ze “plus Chinois que les Chinois”.

Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China is het verhaal van de eerste echte ontmoeting tussen China en het Westen, over begrip en onbegrip, over nieuwsgierigheid en culturele confrontaties, over vriendschap en bedrog. Maar in de eerste plaats is het een onwaarschijnlijk avonturenverhaal, waarbij de auteur hun reis reconstrueert vanuit de Vlaamse en Brabantse steden, via Lissabon en Kaap de Goede Hoop naar China. En dan weer terug, wanneer Philippe Couplet in opdracht van Verbiest samen met een jonge Chinees een propagandatocht onderneemt langs het hof van Lodewijk XIV in Versailles en koning Charles II in Londen.

Boekcover van 'Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China'

Wat leverde deze eerste ontmoeting beide partijen op? En kunnen we nog iets leren van de blik waarmee de jezuïeten naar China keken, in een tijd waarin China steeds assertiever – opnieuw – zijn plaats opeist in de wereld?

Mario Cams behaalde een doctoraat in de sinologie aan de KU Leuven. Hij is momenteel hoofddocent aan het Departement Culturele Studies en Oosterse Talen van de Universiteit van Oslo. Hij heeft een interesse voor de ‘history of knowlegde’ en deed onderzoek naar en publiceerde over vroegmoderne globale interacties, geschiedenis van het late keizerrijk van China (de Qing-dynastie), en de geschiedenis van de cartografie. Hij is de auteur van Companions in Geography: East-West Collaboration in the Mapping of Qing China (c.1685–1735) (Leiden: Brill, 2017). Vanaf september 2023 is hij onderzoeksprofessor aan de KU Leuven.

Dorien Emmers studeerde sinologie en economische wetenschappen en behaalde een doctoraat in de economie. Ze is werkzaam als postdoctoraal onderzoeker aan de KU Leuven en als onderzoeker aan het Stanford Center on China’s Economy and Institutions. Ze geeft vakken over binnen- en buitenlandse politiek van China en Chinese economie. Ze doet voornamelijk onderzoek naar de vorming van menselijk kapitaal, sociale mobiliteit en de ontwikkeling tijdens de vroege kindertijd in China. Ze is bijzonder goed geplaatst om vanuit een hedendaagse bril te kijken naar de relatie tussen China en het Westen en de plaats van de wetenschappen daarbij.

Ben je geïnteresseerd in deze boekvoorstelling? Beluister dan zeker ook de podcast over cartografie, China en Ferdinand Verbiest met Mario Cams, of de podcast over Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China met Veerle De Vos.

Schrijf je nu in!

Veerle De Vos © Ivan Put

Over Veerle De Vos

Veerle de Vos is journalist op de buitenlandredactie van VRT Nieuws. De afgelopen jaren maakte ze talrijke reportages in Azië, maar ook in het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Ze is ook een regelmatige gast in programma’s als De Afspraak op Canvas en Nieuwe Feiten op Radio 1. China fascineert haar al sinds de jaren ’90 toen ze 2 jaar woonde en werkte in Wuhan. Ze schreef er ook een boek over “In elke rivier schijnt een maan.”

Schrijf je nu in!

