Blended community service-learning in transnationaal perspectief

door Erik Claes, Mieke Schrooten, Leen Hellinckx
(Odisee)

Voor studenten sociaal werk in Brussel biedt de grootstad een overvloed aan leerinhouden: kansarmoede, dak- en thuisloosheid, superdiversiteit, migratie en transmigratie, vereenzaming, discriminatie, burgerinitiatieven, informeel sociaal werk en nieuwe vormen van stedelijke solidariteit. Het grootstedelijke Brussel is niet alleen een boeiend studiedomein, het is ook een ideale leeromgeving die studenten oproept tot engagement en het opnemen van verantwoordelijkheid als professional en als medeburger. Net om die reden is de opleiding sociaal werk van Odisee reeds enkele jaren gestart met het uitwerken en het uitproberen van een concept van Community Service Learning.

Een groep studenten trekt de wijken in en helpt bewoners op verhaal te komen via de methodiek van digital storytelling. Betrokkenheid, aandacht en empathie zijn de drijvende krachten achter het leerproces. In een andere groep begeleidt elke individuele student een minderjarige vluchteling, een jongere in een kwetsbare situatie, … een medemens als ‘buddy’. Presentie, geduld, en vertrouwen opbouwen zijn hier de sleutelwoorden. Op geregelde tijdstippen komen de studenten bij elkaar om reflexief te leren over hun ervaring, over zichzelf (introspectie), over hun medeburgers, over het sociaal werk in een grootstedelijke context.

Gaandeweg heeft de opleiding sociaal werk de krijtlijnen uitgetekend voor een grootstedelijk concept van Community Service Learning. Zich laten onderdompelen in de leefwereld van complexe, superdiverse wijken en van daaruit reflexief kennis opbouwen zijn de hoekstenen van dit concept.

Sinds 2019 werkt Odisee dit concept verder uit met andere partners uit verschillende Europese steden (Manchester, Utrecht, Turku, Debrecen). Een Erasmus+ project biedt het kader:

om Community Service Learning te implementeren in een veelheid van wijken met elk hun eigenheid, hun specifieke uitdagingen en complexiteit;
om naast een lokale ook een transnationale dimensie aan Community Service Learning toe te voegen die studenten de kansen biedt om hun kennis en ervaringen met elkaar uit te wisselen;
om een internationale blended learning course uit te werken met gedeelde lesinhoud, opdrachten, learning outcomes over de partnerhogescholen heen, en met een digitaal platform dat uitwisseling en blended learning faciliteert.
Om een body of knowledge uit te bouwen

In onze presentatie lichten we de uitwerking van Community Service Learning binnen onze opleiding toe. We gaan eerst in op de lessons learned uit de ‘lokale’, Brusselse uitbouw van Community Service Learning. Vervolgens retraceren we het proces van de ontwikkeling van de internationale blended learning course. We gaan hierbij in op drie uitdagingen die een grootstedelijke en transnationale inbedding van Community Service Learning met zich mee brengen. 1. Het scherp krijgen van de wijknoden per Europese stad en aftasten van gelijkenissen tussen de verschillende wijkcontexten. 2. Het flexibel inspelen op de kwetsbaarheid van lokale professionele sociaal werk interventies of informele burgerinitatieven waarop Community Service Learning inhaakt. 3. Het faciliteren van internationale uitwisseling. Bij elk van die drie uitdagingen formuleren we daarmee overeenstemmende leerkansen.